Powrót na wzniesienia

Sobota, 11 lipca 2015 · dodano: 19.07.2015 | Komentarze 0

Po ostatniej wizycie w okolicach Brzezin miałem nieodparte wrażenie, że zaledwie uszczknąłem wówczas atrakcji oferowanych przez Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich. Uznałem zatem za absolutnie konieczne i w najwyższym stopniu niezbędne wrócić tam w celu kontynuowania wnikliwej eksploracji tych terenów. Tym razem skupiłem się na wschodnich obrzeżach parku, pozostawiając sobie zwiedzanie pozostałej jego części na bliżej nieokreśloną przyszłość. Poruszanie się po PKWŁ należy niewątpliwie do przyjemności - wokół roztaczają się malownicze krajobrazy z falującą rzeźbą terenu i bogatą szatą roślinną, a w położonych pośród pagórków miejscowości można znaleźć wiele ciekawych zabytków. Walory tego regionu podziwiali tego dnia oprócz mnie mijani przez mnie po drodze kolarze, snujący się pojedynczo i grupkami, biorący prawdopodobnie udział w jakimś wyścigu. W Dąbrówce Małej przejechało obok mnie spore skupisko rowerzystów stanowiące chyba peleton, ale przemknęli tak szybko, że nie zdążyłem nawet wyjąć aparatu, aby uwiecznić ten doniosły moment. Podczas wędrówki po parku uderzyła mnie mnogość tablic informacyjnych z cyklu „Muzeum przestrzeni” umieszczonych przy prawie każdej z ważniejszych ciekawostek turystycznych. Dokładne wgłębianie się ich treść znacznie wydłużyłoby czas mojej wycieczki, więc zastosowałem stary, sprawdzony fortel, polegający na fotografowaniu tablic i pozostawieniu sobie ich lektury na później.


Były pałacyk Karola Kleibera w Brzezinach - obecnie siedziba Muzeum Regionalnego © Ziutoslaw

Neogotycki pałac romantyczny wybudowany w 1903 r. powstał według projektu i na zamówienie inżyniera i architekta Karola Kleibera. Pałacyk przed wojną był siedzibą Kasy Chorych, w czasie okupacji na siedzibę upatrzyła go sobie organizacja Hitlerjugend. W latach 1948–1976 w zabytku mieszkały rodziny, które otrzymały przydział lokalu kwaterunkowego. W końcu siedzibę swoją znalazło tam regionalne muzeum, w którym znajduje się m.in. największa w Polsce kolekcja żelazek (ok. 200 szt.) nagrzewanych węglem drzewnym, duszą benzyną, gazem, elektryczne a także tzw. prasulce i noże krawieckie. W pałacu w 1961 r. urodził się aktor Zbigniew Zamachowski, o czym informuje stosowna tablica pamiątkowa umieszczona na ścianie budynku.


Dwór w Tadzinie © Ziutoslaw

Dworek wzniesiony został w 1924 roku przez Lasy Państwowe jako mieszkanie służbowe dla nadleśniczego. Budynek reprezentuje typ „dworku romantycznego”, określanego również jako tzw. „styl swojski” będący rodzimą formą architektoniczną symbolizującą tożsamość narodową w okresie zaborów. Dworek posiada znakomite proporcje bryły, charakterystyczny osiowy, wsparty na kolumnach ganek oraz nawiązujący do formy barokowej mansardowy dach i wysoki trójkątny szczyt frontonu. Kilka lat temu dworek gruntownie wyremontowano z przeznaczeniem na mieszkanie dla nadleśniczego i leśniczego z kancelarią.


Willa pana Bociana © Ziutoslaw


Droga do młyna © Ziutoslaw

Droga prowadząca do młyna w Dąbrówce Małej biegnie dnem głębokiego wcięcia drogowego (co doskonale widać na wykonanym przeze mnie zdjęciu). Jest to forma pochodzenia antropogenicznego (czy powstała w wyniku działalności człowieka) utworzona na skutek erozji podłoża przez koła wozów jadących do młyna.


Młyn nad Mrożycą w Dąbrówce Małej © Ziutoslaw

Młyn w Dąbrówce Małej powstał w latach 30. XX w. Rozebrany przez Niemców podczas okupacji, został odbudowany w 1948 r. W szczytach krytego papą dachu zachowały się dekoracje snycerskie. Młyn działał do 2004 r.


Kościół pw. św. Wojciecha w Niesułkowie © Ziutoslaw

Modrzewiowy kościół w Niesułkowie wybudowany został w II poł. XVIII stulecia z funduszy biskupów włocławskich. Wcześniej, w tym samym miejscu, stał również drewniany kościół, jednak został rozebrany w połowie XVIII w. W 1903 r. podczas rozbudowy dobudowano do kościoła murowaną zakrystię i skarbczyk. W 1934 r. nawa została przedłużona od wschodu o część mieszczącą chór i kruchtę w przyziemiu. Stare organy, a także pięknie rzeźbione konfesjonały, zostały w czasie I wojny światowej zrabowane przez Niemców. W głównym ołtarzu, barokowym z połowy XVII wieku, widnieje obraz Matki Boskiej Szkaplerznej z Dzieciątkiem. Na drewnianym stropie w barwnej polichromii ujęte są sceny z Nowego Testamentu. Na ścianie marmurowej zakrystii umieszczone są tablice poświęcone pamięci miejscowych obywateli ziemskich.


Bezpieczny samochód - strefa zgniotu kończy się na silniku © Ziutoslaw


Szczecin, ale ten pod Głownem © Ziutoslaw


Kościół pw. św. Andrzeja w Dmosinie z 1728 r © Ziutoslaw


Grodzisko stożkowate w Dmosinie © Ziutoslaw

Grodzisko stożkowate w Dmosinie Drugim to pozostałość małej warowni rycerskiej datowanej na II poł. XIV w. - podobne obiekty powstały na ziemiach polskich od połowy XIII w. do schyłku XIV w. W centrum kopca znajdował się wielokondygnacyjny budynek centralny na planie kwadratu o boku 5 m, zagłębiony w gruncie na ok. 1,5 m. W najniższej jego części znajdowało się palenisko kamienne o przeznaczeniu gospodarczym. Budynek w dolnej partii wzniesiony został w konstrukcji zrębowej, tzn. ze stawianych pionowo, zwarcie przy sobie, zaostrzonych belek drewnianych. Szczeliny pomiędzy belkami zalepiane były gliną, dzięki czemu konstrukcja była szczelna i chroniona przed pożarem. Góra budynku natomiast posiadała konstrukcję szachulcową, tzn. ramę z pionowo i ukośnie mocowanych belek. Podczas prac badawczych znaleziono liczne fragmenty wypalanych glinianych garnków, groty bełtu kuszy, podkowę z tzw. piętką i zbrojniki czyli płytki metalowe z zbroi średniowiecznej. Gródek spełniał funkcję warowni obronnej dla dwóch położonych w najbliższym sąsiedztwie osad. Kiedy obok gródka, na terenie osady targowej zaczęło rozwijać się miasto, siedzibę rodu Kopaczy przeniesiono do nowo utworzonego miasta. Opuszczony gródek uległ zniszczeniu w końcu XV w., a dawni rycerze otrzymawszy ziemie na prawie rycerskim stali się ziemianami stanu szlacheckiego.


Full wypas © Ziutoslaw


Skansen w Nagawkach © Ziutoslaw


Przeniesiony do skansenu ze Zgierza Dom Tkacza - obecnie karczma © Ziutoslaw


"Pensjonat Lipka" - dawna plebania połączona z kościołem mariawickim przeniesiona z miejscowości Lipka © Ziutoslaw


Amfiteatr w skansenie © Ziutoslaw


Po lewej dwór z miejscowości Grodzisk, po prawej stajnia z wozownią © Ziutoslaw


Jeszcze raz stajnia z wozownią © Ziutoslaw


Skansen w Nagawkach - po lewej leśniczówka ze wsi Tadzin © Ziutoslaw


Staw w Kołacinie © Ziutoslaw


Kołacin - młyn "Praga" nad Mrogą © Ziutoslaw

Osada młyńska w Kołacinie działała już w XIX wieku pod nazwą "Stara Piła", co wskazuje na istnienie tartaku. Obecny budynek młyna pochodzi z lat 20 - tych XX wieku. Posiada sprawny, jak dotąd, napęd wodny oraz elektryczny i jest wciąż eksploatowany. Młyn od strony rzeki ma 3, a od drogi 2 piętra. Uwaga! Ciekawostka - przy młynie w Kołacinie kręcone były sceny do filmu "Chłopi".


Kładka przy młynie © Ziutoslaw


Nowoczesny pałac w Woli Cyrusowej © Ziutoslaw


Mariawicki kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Woli Cyrusowej z 1912 r © Ziutoslaw


Chłopom Bojownikom o Niepodległość z Roku 1863 - Wola Cyrusowa © Ziutoslaw