W krainie drewnianych figur

Sobota, 5 września 2015 · dodano: 25.09.2015 | Komentarze 0

Na dociekliwe pytania domowników w rodzaju: "A gdzie ty właściwie zamierzasz jeździć?" odpowiedziałem lakonicznie i tajemniczo: "Po okolicy". Nikt nie mógł się nawet domyślać brutalnej prawdy, że miałem na myśli szeroko rozumianą okolicę sięgającą niemalże do granic województwa łódzkiego. I w ten oto sposób nieco ponad godzinę później znalazłem się w Opocznie przed tamtejszym zamkiem gotowy na podjęcie nowego rowerowego wyzwania i przeżywanie kolejnych niezwykłych przygód za wolantem swojego bicykla. A pomysł na tę wycieczkę wziął się stąd, iż w styczniu bieżącego roku nabyłem drogą kupna książkę pod znamiennym i wiele mówiącym tytułem "Spacerownik po regionie, czyli szlakiem zamków w województwie łódzkim". W tejże pozycji literaturowej opisane zostały wyczerpująco nie tylko zamki, ale również ruiny zamków, ich relikty, a nawet obiekty już nieistniejące, po których praktycznie nie ma już śladu w krajobrazie. Przeglądając karty tej pięknie wydanej publikacji, powziąłem zuchwały zamiar (obliczony na na długie miesiące, a może i lata) odwiedzenia wszystkich przedstawionych tam miejsc. Na 30 omówionych w książce lokalizacji pojawiłem się do tej pory w 14, więc przede mną jeszcze dużo zwiedzania i wiele miejsc do odkrycia. Będąc w Opocznie, pomyślałem sobie, że nic nie stoi na przeszkodzie, żeby przy okazji nie zawitać do Białaczowa i Żarnowa. Jak pomyślałem, tak też uczyniłem, czego efektem poniższa obszerna fotorelacja.


Kazimierz Wielki i rycerz-anorektyk w opoczyńskim parku © Ziutoslaw

Za pierwszą źródłową wzmiankę o Opocznie przyjmuje się dokument księcia Leszka Czarnego z 1284 r. nadający m.in. osadę Opocza na wyposażenie kolegiacie sandomierskiej. Opocza oznacza miejsce usytuowane na opoce, czyli skale wapiennej. Opoczno w najstarszym okresie swych dziejów przynależało do kasztelanii żarnowskiej. Rozwój gospodarczy miasto zawdzięczało położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych Śląsk-Ruś i Toruń-Lwów.


Zamek w Opocznie © Ziutoslaw

Nie ma pewności co do daty wzniesienia zamku. Według Janka z Czarnkowa Kazimierz wielki ufortyfikował miasto i wzniósł zamek w latach 1360-1365. W XVI stuleciu gmach uległ zniszczeniu i został opuszczony. W 1599 r. za zezwoleniem Zygmunta III Wazy w jego zewnętrznym murze przebito nową bramę miejską, a wewnętrzny dziedziniec przekształcono w ulicę. Zamek odbudowano w 1620 r. Jak wynika z lustracji z 1629 r, obiekt posiadał wieżę zwaną szlachecką, pozbawioną schodów, kilka pokoi, kancelarię grodzką oraz mieszkanie burgrabiego. Podczas potopu szwedzkiego zamek ponownie został zniszczony, a następnie po raz kolejny odbudowany, lecz w znacznie zmienionej formie. Dzisiejszy wygląd warowni jest efektem przebudowy z 1927 roku, kiedy dodano renesansowe attyki oraz portal nad głównym wejściem. W latach 1942-1943, podczas okupacji, Niemcy wyburzyli zachodnią część zamku w celu przeprowadzenia szosy do Radomia. Po wojnie w zamku mieścił się szpital i biblioteka. Od 1976 roku w zamku mieści się Muzeum Regionalne.


I z drugiej strony © Ziutoslaw

Najbardziej znana legenda dotycząca opoczyńskiego zamku związana jest z Żydówką Esterką, w której zakochany był król Kazimierz Wielki. Estera spotkała króla w okolicznej puszczy, kiedy ten uratował ją sprzed rogów szarżującego tura. Następnie wybudował w rynku dom dla ukochanej oraz podziemny tunel łączący go z zamkiem. Przejścia jednak do tej pory nie odnaleziono.


Plac Kościuszki w Opocznie © Ziutoslaw


Pomnik Wdzięczności w Opocznie © Ziutoslaw


Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Opocznie © Ziutoslaw

Kościół zbudowano w stylu gotyckim około 1365 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego. W latach 1935-1949 kościół przebudowano tak, że nowy korpus budowli wzniesiono prostopadle do do pierwotnej świątyni. Dawne prezbiterium zaczęło pełnić rolę kaplicy bocznej nowego kościoła. Wewnątrz zachowało się kilka cennych zabytków, m.in. gotycka chrzcielnica z XV w., renesansowe nagrobki szlachciców oraz XVI-wieczne stalle.


I z drugiej strony © Ziutoslaw


Wnętrze kościoła © Ziutoslaw


Drewniana figura przed kościołem © Ziutoslaw


Opoczno - dawna synagoga © Ziutoslaw


Plaża w Opocznie - prawie jak Karaiby © Ziutoslaw


Drewniana figura św. Floriana przed remizą w Wąglanach © Ziutoslaw


Ruiny młyna w Wąglanach © Ziutoslaw


Pałac Małachowskich w Białaczowie © Ziutoslaw

Dzieje Białaczowa sięgają czasów piastowskich. Założycielem miasta i parafii miał być w połowie XIII w. biskup krakowski Prandota z Białaczowa. Pałac w Białaczowie zaczęto wznosić w 1797 roku dla Stanisława Małachowskiego. Składa się z budynku głównego, połączonych z nim ćwierćkolistych galerii, oficyny, dwóch pawilonów i parku.Ciekawostką jest, że jedna z córek ostatniego właściciela majątku, hrabiego Zygmunta Broel-Plater (Anna) wyszła za mąż za Jana Ostrowskiego. Był on właścicielem Ujazdu i Tomaszowa Mazowieckiego.


Ratusz w Białaczowie © Ziutoslaw

Klasycystyczny ratusz został wybudowany w 1797 roku, o czym świadczy tablica nad wejściem.


Drewniana figura przed Urzędem Gminy w Białaczowie © Ziutoslaw

Siedziba Urzędu Gminy do dawny zajazd z początku XIX wieku.


Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Białaczowie © Ziutoslaw

Pierwotny murowany kościół pw. św. Jana Chrzciciela wybudowany został około połowy XIII w. przez biskupa Jana Prandotę. W 1511 roku kościół odbudowano po pożarze, a w latach 1694-1696 cały kościół przebudowano tzn. dobudowano znacznie większą murowaną nawę.


Grodzisko w Żarnowie © Ziutoslaw

Grodzisko w Żarnowie to pozostałość grodu funkcjonującego prawdopodobnie od XI do XIV wieku. Według rekonstrukcji dokonanej w 1889 roku przez prof. Władysława Łuszczkiewicza grodzisko miało podstawę kolistą o średnicy ponad 50 m. Stał tam zamek kasztelana żarnowskiego. Archeologowie twierdzili, że była to drewniano-ziemna budowla obronna. Wokół grodu wykopana była głęboka fosa. To, co widzimy dziś, to jedynie połowa założenia, które zniszczone zostało przez płynąca obok rzeczkę oraz na skutek pozyskiwania żwiru na budowę drogi do Piotrkowa. Współcześnie grodzisko nosi nazwę Góra Szwedzka na pamiątkę bitwy pod żarnowem do której doszło 16 września 1655 r. miedzy wojskami króla Jana Kazimierza a armią szwedzką.


Anioł Pokoju na szczycie żarnowskiego grodziska © Ziutoslaw

Na szczycie grodziska znajduje się kamienny pomnik z krzyżem wzniesiony w 1923 roku, poświęcony bojownikom o wolność ojczyzny oraz pomnik z 1994 roku upamiętniający bojową działalność batalionu 25 pp AK pod dowództwem gen. Kazimierza "Bończy" Załęskiego.


Pomnik poświęcony żołnierzom AK na terenie grodziska w Żarowie © Ziutoslaw


Piastowski rycerz przy grodzisku w Żarnowie © Ziutoslaw


Romański kościół pw. św. Mikołaja w Żarnowie © Ziutoslaw

Kościół w Żarnowie wzniesiono w XII wieku z fundacji prawdopodobnie komesa Piotra Dunina ze Skrzynna. Wymurowany jest z regularnych ciosów piaskowca. Świątynia ta wzmiankowana była po raz pierwszy w 1191 roku jako kościół parafialny i kaplica grodowa. Kościół został rozbudowany w 1510 roku przez dodanie gotyckiego prezbiterium.Pożar w 1893 r. w dużym stopniu zniszczył zabytkową świątynię. Odbudowa połączona z gruntowną rozbudową miała miejsce w 1903 r., wykonana została wg projektu architekta Stefana Szyllera w stylu neogotyckim. Stara świątynia stanowi dziś nawę poprzeczną kościoła (transept). Z dawnej świątyni romańskiej zachowane jeszcze zachodnie przęsło nawy z emporą, przylegającą do niego na osi od zachodu okrągłą wieżą oraz resztki ścian północnej i południowej nawy przylegające do gotyckiego prezbiterium. W ścianie północnej zachowane okno romańskie, w wieży dwa okna prostokątne romańskie, a także trzy ostrołukowe gotyckie, z maswerkiem.
 

I z drugiej strony © Ziutoslaw


Fasada kościoła w Żarnowie © Ziutoslaw


Przykościelna dzwonnica w Żarnowie © Ziutoslaw